เครื่องมือในการพัฒนาให้เป็นนวัตกรรม

เครื่องมือในการพัฒนาให้เป็นนวัตกรรม

จากที่ได้แนะนำการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้เป็นนวัตกรรม ในตอนที่แล้วนั้นหวังว่าจะสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้เป็นนวัตกรรมในเบื้องต้นได้ในระดับหนึ่ง ถ้ายังไม่ค่อยเข้าใจต้องค่อยๆอ่านแล้วทำความเข้าใจ โดยการลงมือทำจริงจึงจะเข้าใจได้ดีขึ้น สำหรับตอนนี้จะเป็นการแนะนำเครื่องมือที่ใช้ในการพัฒนาต่อยอดผลิตภัณฑ์ให้เป็นมืออาชีพมากยิ่งขึ้น ซึ่งเครื่องมือนี้ได้มีการนำมาใช้งานจริงในทุกธุรกิจจากการสำรวจและวิเคราะห์จากสิ่งประดิษฐ์ใหม่หรือนวัตกรรมต่างๆ โดยร้อยละ 85 ของธุรกิจทั่วไป จะใช้เครื่องมือนี้ในการพัฒนาหรือปรับปรุงให้การดำเนินงาน การบริการ หรือผลิตภัณฑ์ให้ดียิ่งขึ้นจนเป็นนวัตกรรมในแต่ละประเภท เครื่องมือนี้มีชื่อเรียกกันทั่วไปว่า “The Five Patterns of Innovation“ ซึ่งในที่นี้เราจะขอเรียกว่า 5 รูปแบบในการพัฒนาให้เป็นนวัตกรรม อย่างที่เคยแจ้งไว้ เราจะเขียนให้กระชับ (เน้นเนื้อไม่เน้นน้ำ และไม่อ้างอิงทฤษฎีมาก) เพื่อให้ผู้ที่สนใจแต่ไม่มีพื้นฐานได้เข้าใจได้ง่าย ก่อนที่จะไปหาข้อมูลศึกษาเพิ่มเติมได้ ดังนั้นเราจะมาเริ่มกันเลย

5 รูปแบบในการพัฒนาให้เป็นนวัตกรรม (The Five Patterns of Innovation)

อย่างที่บอกไว้ เครื่องมือนี้เป็นเครื่องมือที่นิยมใช้กันมากในทุกวงการ โดยมีการสำรวจ และวิเคราะห์จากสิ่งประดิษฐ์ต่างๆที่มีอยู่ในโลก พบว่าร้อยละ 85 ใช้เครื่องมือนี้ในการพัฒนาเป็นหลัก เรามาดูกันว่ามีอะไรกันบ้าง

1. การลดหรือเอาออก Subtraction
2. การเพิ่มหรือการเติม Multiplication 
3. การแยกหรือสลับขั้นตอน Division 
4. การรวมกัน Unification 
5. การเชื่อมโยง Relation

การใช้เครื่องมือนี้ สิ่งที่สำคัญ ผู้ออกแบบต้องเข้าใจถึงวิธีการและขบวนการในการเลือกใช้ รวมไปถึงเข้าใจในรายละเอียดของสิ่งที่ต้องการพัฒนาหรือปรับปรุงก่อนที่จะไปออกแบบต่อยอด เพื่อนำมาใช้ในการคิดต่อไม่ถูกออกแบบผลิตภัณฑ์ กระบวนการ หรือการให้บริการ ได้อย่างเหมาะสม ซึ่งหมายถึง ความลงตัวของด้านต้นทุนทางการเงิน เวลา และปริมาณคน ที่ต้องนำมาเกี่ยวข้องด้วย เพราะว่าในบางกรณีที่ผู้ออกแบบอาจจะคิดออกมาได้แล้วแต่ลืมนึกในบางปัจจัย จะทำให้เกิดอาการไปไม่ถึงดวงดาวได้ ดังนั้นจะขอเริ่มกันดังนี้

การลดหรือเอาออก Subtraction

การลดหรือเอาออก เป็นเครื่องมือตัวหนึ่งที่นิยมใช้มากในเครื่องมือทั้งห้า มักจะนิยมใช้กับขั้นตอนในการผลิตหรือขั้นตอนในการบริการ แต่ก็อาจจะนำไปใช้กับการออกแบบผลิตภัณฑ์ก็ได้ขึ้นอยู่กับความชำนาญของแต่ละคน โดยเทคนิคหรือวิธีการใช้ จะนิยมนำเอากระบวนการ หรือผลิตภัณฑ์ มาพิจารณาก่อนว่ามีขั้นตอนในการทำงานทั้งหมดอยู่เท่าไหร่ และแจกแจงด้วยว่าแต่ละขั้นตอนมีความสำคัญอย่างไร ใช้ทรัพยากรมากหรือน้อยเท่าไหร่ จากนั้นก็มาพิจารณาว่าจะสามารถตัดขั้นตอนออกไปได้บ้าง ถ้าตัดออกไปแล้วมีผลกระทบอะไรบ้างโดยใช้เครื่องมือ SWOT มาเป็นเครื่องมือในการชั่งน้ำหนักของ ข้อดี-ข้อเสีย มีโอกาส-อุปสรรค อะไรบ้างเพื่อจะได้เป็นข้อมูลในการตัดสินใจ และหาทางในการพัฒนาปรับปรุงเพื่อนำไปสู่จุดที่หวัง หรือตั้งใจจะไปได้ โดยมีตัวอย่างดังต่อไปนี้

ตัวอย่างที่ 1 Uber อย่างที่เราทราบกันโดยทั่วไปแล้วว่า Uber เป็นธุรกิจที่รองรับการรับ-ส่งผู้โดยสาร จากสถานที่หนึ่งไปยังอีกสถานที่หนึ่ง โดยมีการชำระค่าบริการผ่านระบบเครดิตการ์ด โดยส่วนใหญ่ผู้โดยสารมักจะเป็นผู้ประสบปัญหาต่างๆ เช่น เนื่องจากผู้โดยสารมักมีปัญหาจากการหารถโดยสารยาก รถโดยสารมักปฏิเสธผู้โดยสาร สถานที่เรียกรถไม่มีรถเข้าไปถึง กำหนดเวลาในการเดินทางไม่ได้ หรือผู้โดยสารไม่สามารถรู้ได้ว่าคนขับรถคือใคร เป็นต้น ส่วนเจ้าของรถหรือคนขับรถ ก็มีปัญหาด้วยเช่นกัน

ไม่รู้จักผู้โดยสาร ไม่รู้ว่าไปส่งแล้วจะได้ค่าโดยสารหรือไม่ เวลารถเสียก็มีภาระในการซ่อมทำให้ไม่สามารถให้บริการได้ หรืออื่นๆอีกมากมายเรามาดูกันว่าการคิดทำ Uber ต้องคิดอะไรบ้าง

Uber คู่แข่งที่สำคัญ รถ Taxi รวมไปถึงรถที่ให้บริการรับส่งผู้โดยสารอื่นๆ

สิ่งที่เจ้าของรถ Taxi ต้องลงทุน

• ขอใบอนุญาตทำรถ Taxi
• ซื้อรถมาทำรถ Taxi
• ซื้อรถมาแล้วต้อง มาทำสี ติดป้าย ติดมิเตอร์
• หาคนมาขับ

สิ่งที่เป็นปัญหาของคนทำรถ Taxi

• คนขับเลือกงาน หรือผู้โดยสาร
• คนขับไม่รับผู้โดยสาร
• ต้องมีค่าบำรุงรักษารถ
• ต้องจัดหาที่สำหรับจอดรถ
• ต้องมีทีมงานคอยจัดการต่างๆ

ข้อดีคือ ได้รับเงินสดทุกวัน

ข้อดีของ Uber ในมุมมองของเจ้าของกิจการ Uber

• ไม่ต้องขอใบอนุญาตทำรถ Taxi
• ไม่ต้องซื้อรถ ทำสี ติดป้าย ติดมิเตอร์
• ไม่ต้องรับสมัครคนขับรถ
• รองรับตลาดได้ทั่วโลก

สิ่งที่ Uber ต้องลงทุนคือ

• ต้องลงทุนทำระบบ
• ต้องมีทีมงานจัดการในแต่ละเมือง

จะสังเกตว่าในกรณีของ Uber นั้นมีการตัดหลายๆอย่างออกไป ทำให้ต้นทุนต่ำลง มีการจัดการที่ง่ายและสะดวกมากยิ่งขึ้น

ตัวอย่างที่ 2 AirAsia เป็นธุรกิจสายการบินต้นทุนต่ำ ซึ่งเกิดจากการมองเห็นช่องว่างของธุรกิจการบริการทางการบิน ซึ่งโดยปกติการเดินทางด้วยเครื่องบินในอดีตมักจะมีค่าใช้จ่ายที่สูง คนที่มีรายได้น้อยถึงปานกลางมักจะไม่ค่อยนิยมใช้ หลังจากที่เห็นช่องว่างดังกล่าว ผู้บริหารของสายการบิน AirAsia จึงเกิดไอเดียในการเจาะช่องว่างดังกล่าวขึ้นโดยทำการศึกษาว่า ปัจจัยในการให้บริการทางการบินมีอะไรบ้าง จึงพบว่าปัจจัยในการให้บริการทางการบินหลักๆได้แก่ 

คู่แข่งที่สำคัญคือ Full Service Airline

ปัจจัยในการตัดสินใจในเลือกใช้บริการการบิน บอกจากราคาแล้วมีปัจจัยอื่นที่สำคัญดังนี้

1. บินตรงเวลาหรือไม่ (อัตราการ Delay ต้องต่ำ)
2. บริการดีหรือไม่ (ความพอใจในการบริการ ซึ่งเป็นความรู้สึกล้วนๆ) ข้อนี้ขออธิบายหน่อยนะ คือ ต้องเข้าใจก่อนว่าการบริการที่ดีมีความหมายว่า การเอาใจใส่ การพูดจาที่สุภาพ มีมารยาทที่ดี ซึ่งสิ่งเหล่านี้เป็นแค่พื้นฐานในการบริการเท่านั้น แต่สิ่งที่สำคัญกว่านั้นก็คือ การที่พนักงานที่ต้องติดต่อกับลูกค้าโดยตรงต้องมีความสามารถในการตัดสินใจ การกระทำนอกเหนือคู่มือการปฏิบัติงานมาตรฐานได้(แต่ต้องถูกต้อง) เมื่อลูกค้าร้องขอ เช่น ในเที่ยวบินนั้นมีการเสริฟอาหารเป็นข้าวมันไก่ แต่ลูกค้าร้องขอให้เอาเนื้อน่อง ไม่ใส่ผักโรย ไม่เอาแตงกวาได้หรือไม่ ถ้าพนักงานตอบว่าไม่ได้ ลูกค้าก็จะรู้สึกทันทีว่าบริการไม่ดี หรืออย่างเช่น ร้านกาแฟ Starbucks ถ้าเรากาแฟหก เราจะเห็นพนักงานนำกาแฟแก้วใหม่มาให้เรา หรือทานแล้วไม่ถูกใจ พนักงานก็จะทำให้ใหม่จนถูกใจ จะเห็นว่า ราคากาแฟใน Starbucks ไม่ใช่ถูกแต่พนักงานสามารถตัดสินใจในทันทีเพื่อให้บริการลูกค้าอย่างดีที่สุด ดังนั้น การบริการที่ดี คือความสามารถในการรองรับสถานะการณ์ต่างๆ ที่นอกเหนือจากคู่มือมาตรฐานได้อย่างดีและรวดเร็วที่สุด
3. ที่นั่ง ต้องมีที่นั่งที่สะดวกสบาย นั่งนานๆไม่เมื่อย(มาก)
4. อาหารที่อร่อย อันนี้สำคัญเหมือนกันเช่นสมมุติว่าเราจะเดินทางจาก กรุงเทพฯ ไปลอนดอน มีสายการบิน ของแขก กับญี่ปุ่น ซึ่งมีราคาใกล้เคียงกันหรือเท่ากัน เราจะเลือกสายการบินไหน(คิดเองนะ) 

ดังนั้นเมื่อ AirAsia ได้ทำการวิเคราะห์แล้วพบว่าต้นทุนที่สูงที่สุดคือ 

• เครื่องบินเพราะถ้าใช้เครื่องบินที่ลำใหญ่ก็จะมีต้นทุนที่สูง ปริมาณเที่ยวบินต่อวัน ค่าใช้จ่ายด้านเชื้อเพลิง ค่าลงจอดสนามบิน เป็นต้น
• การบินที่ตรงเวลา
• การลดอาหารที่บริการบนเครื่อง

ซึ่งทำให้สายการบิน AirAsia เลือกที่จะทำธุรกิจสายการบินต้นทุนต่ำโดย

• ใช้เครื่องบินที่ลำเล็กกว่าสายการบิน Full Service Airline 
• มีเที่ยวบินที่มากกว่า แต่รองรับผู้โดยสารที่น้อยกว่า
• เป็นสายการบินระยะใกล้
• ไม่มีอาหารบริการบนเครื่อง(ถ้าต้องการสามารถซื้อได้)
• ค่าบริการที่ต่ำกว่า Full Service Airline มากเพื่อรองรับผู้โดยสารระดับกลางเป็นหลัก

จะเห็นได้ว่าสายการบิน AirAsia จึงมุ่งมั่นที่จะพัฒนาให้เป็นสายการบินต้นทุนต่ำ แต่ก็มีบริการที่สายการบิน Full Service Airline มีให้เพิ่มขึ้นมาบ้างแล้วตามความเหมาะสมซึ่งเราก็จะเห็นกันต่อไป

จากตัวอย่างจะเห็นได้ว่าทั้งสองธุรกิจได้ตัดเอาส่วนที่สำคัญของธุรกิจออก แต่ก็ปรับให้รองรับกับกลุ่มลูกค้าอย่างเหมาะสมลงตัว แถมยังสามารถรองรับลูกค้าได้มากขึ้นด้วยการนำเอา รูปแบบธุรกิจไปใช้ในประเทศต่างๆได้อีกด้วย(เหมือนยิงปืนนัดเดียวได้นกหลายตัว)

การเพิ่มหรือการเติม Multiplication

การเพิ่มหรือการเติมก็เป็นอีกเครื่องมือหนึ่งที่นิยมกันในกลุ่มของผลิตภัณฑ์ โดยทั่วไปแล้วเรามักเจอกับปัญหาของผลิตภัณฑ์ที่ไม่เป็นไปตามที่ควรจะเป็น มีคุณภาพ หรือคุณค่าน้อยกว่าที่ควรจะเป็น เราจึงจะใช้เทคนิคในการเพิ่ม หรือเติมเข้าไปให้ผลิตภัณฑ์มีคุณภาพ หรือคุณสมบัติที่ดีขึ้น เรามาดูตัวอย่างกันเลยครับ

ตัวอย่าง หูฟังที่ไร้เสียงรบกวน หูฟังโดยทั่วไป(โดยเฉพาะที่มีราคาถูก)มักจะฟังไม่ค่อยชัดถ้าอยู่ในที่มีเสียงดัง วิศวกรผู้ออกแบบจึงนำเอาหลักการเพิ่มเข้ามาใช้ โดยนำเอาไมโครโฟนมาติดที่หูฟังแล้วนำเอาสัญญาณที่รับเข้ามาเปลี่ยนขั้วของคลื่นเสียงให้ตรงกันข้ามกับต้นฉบับแล้วส่งเข้าไปรวมกับเสียงที่จะออกมาผลปรากฎว่า เสียงที่เป็นเสียงภายนอกโดยลบออกไปเกือบหมดหรืออาจจะหมดเลย(ซึ่งขึ้นอยู่กับผู้ออกแบบ และอุปกรณ์ที่ใช้) ทำให้คุณภาพของเสียงที่ดีขึ้น ขายได้ราคาที่แพงขึ้น 

ตัวอย่าง โถส้วมประหยัดน้ำ ผลิตภัณฑ์นี้เดิมทีมีปัญหาคือต้องใช้ปริมาณน้ำค่อนข้างมากต่อหนึ่งครั้ง จึงเป็นที่มาของการคิดค้น โถส้วมที่ประหยัดน้ำ โดยวิธีการจะใช้วิธีการเพิ่มท่อเข้าไปในระบบเดิมอีก แต่เปลี่ยนขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางเป็นหลายขนาดที่ระยะความยาวที่เท่ากัน ทำให้เกิดอัตราการไหลของน้ำที่ต่างกัน ทำให้น้ำมีแรงดันที่สูงขึ้นกว่าเดิม โดยที่ใช้ปริมาณน้ำที่น้อยลง จากตัวอย่างนี้ก็จะเห็นได้ว่าวิศวกรก็ใช้หลักการในการเพิ่มหรือเติมมาใช้ให้เป็นประโยชน์การคิดพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ที่ดีขึ้น โดยมีแรงดันน้ำที่สูงขึ้นแต่ใช้น้ำที่น้อยลง เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น และยังสามารถขายได้ในราคาที่สูงขึ้นได้อีกด้วย

ตัวอย่าง สายการบิน ลุฟท์ฮันซ่า ที่มิวนิค ในช่วงที่มีการปรับปรุงสนามบินได้มีโอกาสทำการปรับปรุง เลานจ์ของเฟิร์สคลาส โดยการนำเอาจุดออกบัตรที่นั่ง การโหลดกระเป๋า และมีเจ้าหน้าที่ตรวจคนเข้าเมืองรวมเข้าไว้ในที่เดียวกัน และอยู่ในเลานจ์นั้นด้วยกัน นอกจากนั้นเมื่อถึงเวลาก็จะมีรถ Super Car มาจอดรอรับไปส่งที่เครื่องบิน โดยได้รับการสนับสนุนจาก เมอร์เซเดส เบนซ์ และพอร์ช นำรถมาให้บริการพร้อมคนขับ และเมื่อขากลับเข้ามาก็จะมีรถ Super Car มารับจากเครื่องบินกลับไปที่เลาจ์เพื่อให้ผู้โดยสารได้พักผ่อนและสัมผัสกับประสบการณ์ที่ยอดเยี่ยมของสายการบิน ลุฟท์ฮันซ่า และผู้โดยสารยังได้สัมผัสผลิตภัณฑ์ใหม่เช่นรถยนต์ของค่ายดัง ซึ่งผู้โดยสารระดับเฟิร์สคลาสเราไม่สามารถเข้าถึงตัวกันได้ง่ายๆ ซึ่งถือเป็นโอกาสดีมากที่ได้เข้าถึงตัวลูกค้าระดับนี้ได้

จะเห็นว่าเทคนิคการเพิ่มหรือเติม สามารถนำไปใช้ได้ทุกอย่างไม่ว่าจะเป็นผลิตภัณฑ์ กระบวนการ หรือการบริการ ขึ้นอยู่กับผู้ออกแบบมีวิสัยทัศน์อย่างไร หรือมีโจทย์อย่างไร

การแยกหรือสลับขั้นตอน Division

การแยกหรือสลับขั้นตอนเป็นเครื่องมือที่นิยมใช้กับการปรับปรุงกระบวนการทำงานให้มีประสิทธิภาพมากขึ้นโดยที่ใช้ทรัพยากรเท่าเดิม หรือต้องใช้น้อยลง ซึ่งในขั้นตอนนี้จะต้องไม่ทำให้ผู้ทำงาน หรือผู้ที่รับงานไปทำมีความรู้สึกว่าถูกเพิ่มงาน โดยวิธีนี้จะใกล้เคียงกับวิธีการลดหรือตัดออก โดยจะต้องนำเอากระบวนการ หรือขั้นตอนการทำงานมาเรียงกันตามลำดับดูก่อนและจัดลำดับความสำคัญของงาน หลังจากนั้นจึงทดลองสลับขั้นตอนการทำงาน ก่อนหรือหลังในเชิงแนวคิด แล้วลองให้ผู้ทำงานวิจารณ์ดูว่ามีความเป็นไปได้อย่างไรบ้าง จากนั้นทดลองทำจริงเพื่อดูผลลัพธ์ว่าเป็นไปตามที่วางแผนไว้หรือไม่ แล้วค่อยปรับปรุงอีกนิดหน่อยเพื่อให้เกิดความคล่องตัวและเหมาะสมยิ่งขึ้น มาดูตัวอย่างในการสลับหรือแยกขั้นตอนกันดีกว่า

ตัวอย่าง โรงงาน P&G ต้องใช้หลอดเพื่อบรรจุผลิตภัณฑ์ที่เป็นครีม จึงต้องสั่งจากโรงงานทำหลอด ซึ่งปกติ โรงงานทำหลอดจะผลิตหลอดและส่งไปพร้อมฝาไปให้ P&G ซึ่งต้องมีการระมัดระวังอย่างมาก เพราะถ้าขนส่งไม่ดีจะทำให้หลอดที่ส่งไปเสียหายได้ง่าย วิธีการแก้ปัญหานี้ ทางโรงงานผลิตหลอดจึงขอย้ายเครื่องผลิตหลอดไปไว้ที่โรงงงาน P&G โดยใช้ที่เพียงเล็กน้อย แต่สามารถลดค่าใช้จ่ายลงได้ถึงร้อยละ 70 แต่ผู้อ่านอาจจะคิดว่าแล้วโรงงาน P&G จะยอมให้มาตั้งได้อย่างไร  ทางโรงงานผลิตหลอดก็ให้ข้อเสนอโดยจะลดราคาค่าหลอดให้ จ่ายค่าเช่าที่สำหรับการติดตั้งเครื่องผลิตหลอดที่โรงงาน P&G และสินค้าที่ส่งให้ก็มีคุณภาพที่สูงขึ้นอัตราของเสียต่ำลงมาก(ถามว่าถ้าท่านเป็นผู้บริหาร P&G ท่านจะยอมหรือไม่ครับ)

ตัวอย่าง ขนมปังในกระป๋อง ปกติขนมปังในกระป๋องเรามักจะเห็นแต่ขนมปังอบกรอบใช่มั้ยครับ แต่ที่ประเทศญี่ปุ่นเค้าคิดเอาขนมปังแบบนิ่มๆ มาใส่กระป๋องครับ(มีบางคนอาจสงสัยว่าทำได้อย่างไร เพราะปกติแค่ไม่กี่วันก็ราขึ้นหมดแล้ว) ซึ่งวิธีการคือปกติทั่วไป เมื่อได้แป้งขนมปังที่พร้อมจะอบ เราก็จะอบขนมปังก่อนแล้วจึงบรรจุลงในกระป๋อง ซึ่งผู้ผลิตได้เปลี่ยนวิธีการทำ โดยสลับขั้นตอนใหม่จากแป้งที่พร้อมจะอบนำใส่กระป๋องก่อนแล้วนำไปอบทั้งกระป๋อง ผลที่ได้ก็คือขนมปังก็จะพองอยู่ในกระป๋องและยังสามารถอยู่ได้นานถึง 3 ปีอีกด้วยแต่ในความเป็นจริงก็ไม่ใช่ง่ายเหมือนที่ว่ามานะครับ ผู้ผลิตก็ได้มีการลองผิดลองถูกกันมาพอสมควรกว่าจะทำออกมาได้สำเร็จ

จะเห็นว่าวิธีการแยก หรือสลับขั้นตอนนั้นส่วนสำคัญ ผู้คิดต้องมีความเชี่ยวชาญในสิ่งที่ทำพอสมควร ถ้าไม่เช่นนั้นก็ยากพอสมควรนะครับกว่าจะได้ ผลิตภัณฑ์ กระบวนการ หรือขั้นตอนที่เป็นนวัตกรรมได้

การรวมกัน Unification

การรวมกัน เป็นเครื่องมือที่ใช้สำหรับ ผลิตภัณฑ์เป็นส่วนใหญ่ ซึ่งจะใช้หลักการทำงานหรือของที่มีอยู่เดิมมาสร้างเป็นสิ่งใหม่ที่มีคุณภาพที่ดีขึ้น ซึ่งแนวคิดที่ทำขึ้นมาใหม่มักจะเป็นสิ่งที่ไม่เคยมีมาก่อนเป็นความแปลกใหม่ที่ผู้ใช้อยากได้ แต่นึกไม่ออกว่าจะบอกว่าอย่างไร อาจจะอ่านแล้วก็ยังนึกภาพไม่ค่อยออก เรามาดูตัวอย่างกันดีกว่า 

ตัวอย่าง ไฟหน้าของรถยนต์ เวลาเราขับรถอยู่ในทางโค้ง หรือทางเลี้ยวในเวลากลางคืน เรามักจะมองไม่ค่อยเห็นบริเวณด้านข้างและด้านหน้าของทางเลี้ยว วิศวกรจึงเกิดความคิดที่จะให้ไฟหน้าเอียงตามมุมที่รถหรือพวงมาลัยเลี้ยวไปด้วย ซึ่งก็เป็นการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่เดิมเพียงแต่ปรับแต่งให้เกิดการหมุนตามการเลี้ยวของรถหรือตามพวงมาลัยรถ ซึ่งก็ทำให้เกิดความปลอดภัยในการขับขี่มากขึ้นและสามารถสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับผลิตภัณฑ์ได้อีกด้วย 

ตัวอย่าง น้ำหอม CK One เป็นน้ำหอมที่แยกสำหรับผู้ชาย และผู้หญิง แต่ที่จริงแล้วน้ำหอมหลักก็มาจากต้นตำรับเดียวกันเพียงแต่ใช้กลไกล หรือเทคนิคการตลาดเพื่อใช้แยกประเภทของผู้ชายผู้หญิงออกจากกัน ดังนั้นผลิตภัณฑ์จึงดูเหมือนว่ามีความใหม่และแตกต่างกันได้

จะเห็นได้ว่าการใช้เทคนิคการรวมกัน เป็นวิธีการที่ค่อนข้างลงตัวและแยบยลมาก ผู้ที่คิดต้องค่อยคิดและมองอย่างละเอียด จนพบจุดที่เรียกว่า Unmet need ของลูกค้าได้จึงค่อยพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ กระบวนการหรือการบริการใหม่ได้ตรงจุดของลูกค้า

การเชื่อมโยง Relation

การเชื่อมโยง เป็นเครื่องมืออันสุดท้ายที่นิยมใช้ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ กระบวนการหรือบริการให้เกิดเป็นนวัตกรรม ส่วนใหญ่มักนำมาใช้กับผลิตภัณฑ์ หรือการบริการ วิธีการมักจะนำเอาของสองสิ่ง หรือวิธีการที่เกี่ยวข้องกันมารวมกันเป็นสิ่งใหม่ ซึ่งเราจะขออธิบายด้วยตัวอย่างน่าจะเข้าใจมากกว่า เรามาดูกันครับ

ตัวอย่าง แว่นตาที่ปรับสีได้ตามแสง ซึ่งผลิตภัณฑ์นี้เกิดจากปัญหาว่าผู้ที่สวมแว่นตาอยู่แล้วเวลาออกไปอยู่กลางแจ้ง จะรู้สึกไม่สบายตาต้องพกแว่นอีกหนึ่งอันเพื่อใช้ใส่กันแดด ซึ่งทำให้เกิดความไม่สะดวกในการพกแว่นหลายอัน จึงเกิดความคิดที่จะใช้หลักการของความเข้มแสงมาทำปฏิกิริยาทางเคมีกับสารที่เคลือบบนผิวกระจกแว่นตาทำให้เกิดการปรับสีให้เข้มขึ้นเพื่อลดแสงที่จะเข้าตาให้ความเข้มแสงอ่อนลง เกิดความสบายตาเหมือนใส่แว่นกันแดด 

       ตัวอย่าง ร้านอาหารที่ขายของมึนเมา ที่มีช่วงเวลาในการขายที่เรียกว่า Happy Hours เพื่อเป็นการส่งเสริมการขาย เช่น มีการกำหนดช่วงเวลา Happy Hours ในเวลา 16.00-19.00 น. ซึ่งทำให้นักดื่มที่มีเวลา(หรืออาจจะหนีงานไปกิน) สนใจที่จะไปกินก่อน แต่สิ่งที่เกิดขึ้นนักดื่มส่วนใหญ่พอได้ดื่มแล้วทำให้รู้สึกติดลม ดังนั้นพอเลยเวลาแล้วถึงแม้ราคาแพงก็ไม่สนแล้วจึงทำให้เกิดยอดขายที่สูงขึ้นได้

ตัวอย่าง โปรโมชั่นมือถือต่างๆ ที่มักจะมีการระบุเวลาในการใช้งานกับราคาที่ได้ ซึ่งก็เป็นการสร้างยอดขาย โดยใช้วิธีเชื่อมโยงกันระหว่างเวลากับค่าใช้จ่าย ทำให้เกิดแรงจูงใจในการใช้บริการได้อีกเช่นกัน

จะเห็นได้ว่าในชีวิตเราก็มักจะพบกับ เทคนิคการเชื่อมโยงเพื่อให้เกิดเป็นผลิตภัณฑ์ กระบวนการ หรือบริการใหม่อยู่อย่างต่อเนื่อง ซึ่งคิดว่าหลังจากได้อ่านมาถึงตรงนี้เชื่อว่าน่าจะมีความคิดใหม่ๆกับตัวผู้อ่านเองได้นะครับ

ตอนนี้ต้องบอกว่ายากมากครับเพราะต้องหาข้อมูลเยอะมาก ทำการบ้านตลอด แต่ต้องการให้ผู้อ่านได้รับความรู้และเกิดความกระจ่างมากขึ้นจะได้รู้ว่าผู้ที่คิดสิ่งใหม่ๆ เค้าคิดกันอย่างไร แต่ก็ต้องบอกก่อนนะครับ ว่าที่เขียนขึ้นมานี้เป็นเพียงผิวๆของนักคิด ในรายระเอียดในการคิดนั้นยังมีอีกมากครับถ้าจะให้เอามาเขียนต้องเป็นเล่มเลยเดี๋ยวจะเบื่อที่จะอ่านกันก่อน หรือเรียนกันเป็นปีเลยครับ ในตัวอย่างบางเรื่องก็ไม่ลงในรายละเอียดมากนักเพราะเกรงใจผู้รู้หรือผู้ที่อยู่ในวงการ อย่างเคยถ้าใครมีคำถามหรือสงสัยก็ถามมาได้ครับ

การพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้เป็นนวัตกรรม

การพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้เป็นนวัตกรรม

การพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้เป็นนวัตกรรม

เป็นอย่างไรบ้าง ผ่านมา 5 ตอนแล้ว ซึ่งข้อมูลส่วนใหญ่เป็นเรื่องสำคัญทั้งนั้น พยายามที่จะไม่เน้นทฤษฎี เพื่อผู้ที่ไม่มีพื้นฐานจะได้ไม่เบื่อแต่ก็ต้องบอกไว้ก่อนนะ ว่าการเขียนครั้งนี้ต้องการให้ความรู้จึงสอดแทรกภาษาอังกฤษเข้ามาบ้างนะครับเพื่อจะได้คุ้นตา และเขียนให้กระชับและตรงประเด็นที่สุดเพื่อจะเอาไปใช้งานจริงเป็นหลัก อยากให้อ่านแล้วเห็นภาพทดลองทำได้จริง ดังนั้นถ้าไม่เข้าใจหรือไม่ทันตรงไหนย้อนกลับไปอ่านดูกันตามสะดวก หรือถ้าไม่เข้าใจสงสัยอะไรถามเข้ามาได้ที่บล็อคแล้วจะได้ตอบเพื่อแบ่งปันให้คนอื่นได้รู้ทั่วกัน ในตอนนี้จะพูดถึงขั้นตอนในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้เป็นนวัตกรรม (โดยจะมีบางส่วนจะต้องอ่านส่วนแรกมาก่อนถ้าอย่างนั้นจะไม่รู้เรื่องได้) ซึ่งในครั้งนี้เราจะใช้หลักการของการพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่มาอธิบาย โดยจะมีลำดับขั้นตอนในการพัฒนาผลิตภัณฑ์แบ่งเป็นช่วงๆได้ดังนี้

• การสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ Product Creating
• การต่อยอดทางธุรกิจ Commercialisation  Business 

การสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ Product Creating

ในช่วงการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์นั้นเป็นขั้นตอนที่จะต้องใช้ความคิดมาก เพื่อสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ขึ้นมาใหม่โดยผลิตภัณฑ์เหล่านั้นควรจะต้องใช้งานได้ในชีวิตจริง มิใช่แค่สร้างขึ้นมาเพื่อบอกกับใครๆว่า “ฉันสามารถสร้างสรรค์สิ่งประดิษฐ์ใหม่ขึ้นมาได้เท่านั้น“ แต่เราควรสร้างขึ้นมาเพื่อให้เป็นประโยชน์แก่ส่วนรวม (หรือเพื่อเสริมสร้างรายได้ก็ไม่ว่ากัน) ในการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ให้เป็นนวัตกรรมนั้นก็จะมีลำดับขั้นตอนดังนี้

• การกำเนิดความคิด Idea Generation
• การประเมินเลือกสรรความคิดที่เป็นไปได้ Idea Screening
• การนำความคิดมาทดสอบ Concept Testing

ซึ่งในแต่ละหัวข้อจะมีข้อมูลปลีกย่อยต่างๆ ซึ่งได้ทำการจัดหมวดหมู่ไว้ให้ตามรายละเอียดดังนี้

• การกำเนิดความคิด Idea Generation

 

เป็นขั้นตอนที่ว่าด้วยเรื่องการตั้งคำถาม เพื่อให้เกิดแนวคิดหรือมุมมองใหม่ๆในการตั้งสมมุติฐาน การตั้งคำถามเพื่อจะหาแนวทางในการแก้ปัญหาได้ จะได้เป็นแรงบันดาลใจที่จะทำให้เกิดการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์จนนำไปสู่ความเป็นนวัตกรรมได้ ซึ่งที่มาของการตั้งคำถามนั้นอาจจะมาจาก ปัญหาที่เกิดจากผู้ใช้งาน จากผู้จัดจำหน่ายผลิตภัณฑ์ จากคู่แข่งของเรา จากพนักงานขาย ฝ่ายวิจัยและพัฒนา รวมไปถึงมุมมองของผู้บริหารระดับสูง เพราะฉะนั้นถึงได้เน้นว่าการตั้งคำถามเป็นสิ่งสำคัญ (ย้อนไปดูเรื่องการตั้งคำถามในบทก่อนหน้านี้) หลังจากที่เราได้คำถาม และค้นหาแนวทางในการแก้ปัญหาได้แล้ว ซึ่งเราก็ควรจะมีการคิดขึ้นมาหรือสร้างสรรค์แนวคิดขึ้นมาให้มากกว่า หนึ่งอย่างหรือควรจะมีให้มากที่สุดเท่าที่จะคิดได้ หลังจากนี้ก็จะไปสู่ขั้นตอนต่อไป

• การประเมินเลือกสรรความคิดที่เป็นไปได้ Idea Screening 

การประเมินเลือกสรรความคิดที่เป็นไปได้นั้นจะเป็นขั้นตอนที่จะคัดเลือกความคิดที่คิดขึ้นมาได้ทั้งหมดโดยจะมีหลักในการเลือกสรรของความคิดเบื้องต้นคือ

• มีความน่าสนใจ
• มีความแปลกใหม่หรือไม่
• แนวคิดไปลอกเลียนแบบ หรือซ้ำกับงานของผู้อื่นหรือไม่
• สามารถแตกความคิด หรือแนวทางการใช้งานได้ีกหรือไม่
• สามารถระบุผู้ใช้งานที่ชัดเจนหรือไม่

เจ้าพ่อแห่งวงการออกแบบ Dieter Rams (ซึ่งมีผลงานในการออกแบบมากกว่า 500 ชิ้น) ก็ได้กล่าวถึงศาสตร์ของผู้ใช้งาน (User-centered Design) ควรจะมีการออกแบบให้เข้ากับผู้ใช้งานผลิตภัณฑ์นั้นๆเป็นหลัก และที่น่าสนใจมากคือท่านได้ทิ้งท้ายด้วยประโยคที่น่าสนใจไว้ว่า “ Good design is as little design as possible”

ดังนั้นในขั้นตอนนี้เราจะตัดความคิดที่ไม่เข้าข่ายของหลักในการเลือกสรรออกให้เหลือเฉพาะที่เป็นไปได้ สามารถทำ หรือสร้างได้จริงก่อน แต่ไม่ใช่ว่าส่วนที่เราตัดไปจะใช้ไม่ได้เลยซะทีเดียวความคิดที่ตัดไปอาจนำกลับมาใช้ใหม่ได้ในอนาคตก็เป็นไปได้

• การนำความคิดมาทดสอบ Concept Testing 

เป็นขั้นตอนในการนำความคิดมาทดสอบ โดยนำความคิดที่ผ่านขบวนการในการคัดเลือกมาทำการทดสอบ

• มีความเป็นไปได้จริง
• มีประโยชน์ต่อผู้ใช้จริง
• ผู้ใช้สามารถจับต้องได้ (มีความสามารถในการซื้อได้จริง)
• เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม (เป็นหัวข้อที่จำเป็นมากในปัจจุบัน)
• สามารถระบุคุณสมบัติของผลิตภัณฑ์ได้หรือไม่
• สามารถสร้างขึ้นมาได้จริง (ในช่วงเวลาที่คิดขึ้นมาหรือไม่)

การต่อยอดทางธุรกิจ Commercialisation  Business

การต่อยอดทางธุรกิจ เป็นการนำเอาสิ่งประดิษฐ์ที่สร้างสรรค์ขึ้นมานั้นนำมาต่อยอดในเชิงธุรกิจโดยการขายเป็นหลักไม่ว่าจะขายในเชิงแนวคิด หรือขายเพื่อให้ในได้สิ่งที่สามารถแลกเปลี่ยนหรือสิ่งตอบแทนต่างๆ  ซึ่งโดยส่วนใหญ่ผู้ที่คิดออกแบบพัฒนาผลิตภัณฑ์จนเป็นนวัตกรรม สามารถทำได้ดีในช่วงการสร้างสรรค์ ผลิตภัณฑ์จนสามารถเรียกได้ว่าเป็นนวัตกรรม แต่มักจะตกม้าตายตอนจบเพราะส่วนใหญ่มักจะอ้างว่า “ผมขายของไม่เป็น, ดิฉันไม่รู้จักวิธีการขาย หรือไม่มีทุนในการสร้างธุรกิจ” ซึ่งจริงๆตรงนี้ก็ถือว่ายากจริงๆ แต่ก็อย่าได้ท้อ เรามาดูกันว่าเค้ามีขั้นตอนอย่างไรกันบ้าง เผื่อจะเป็นแสงสว่างที่ปลายอุโมงค์ก็เป็นไปได้ ขั้นตอนในการต่อยอดทางธุรกิจก็จะมีดังต่อไปนี้ 

• การวิเคราะห์ทางธุรกิจ Business Analysis
• การพัฒนาผลิตภัณฑ์ Product Development
• การทดสอบทางการตลาด Test Marketing
• การต่อยอดเชิงพาณิชย์ Commercialisation 
• การทบทวนความสามารถของตลาด Review of Marketing Performance

ในแต่ละหัวข้อจะมีข้อมูลปลีกย่อยต่างๆ ซึ่งได้ทำการจัดหมวดหมู่ไว้ให้ตามรายละเอียดดังนี้

การวิเคราะห์ทางธุรกิจ Business Analysis 

ในการวิเคราะห์ทางธุรกิจนั้นเป็นการวิเคราะห์โดยเราจะใช้หลัก SWOT (SWOT คืออะไร ?? “SWOT” มาจากตัวอักษรย่อของคำ 4 คำคือ Strengths (จุดแข็ง), Weaknesses (จุดอ่อน), Opportunities (โอกาส), Threats (อุปสรรค) SWOT คือ เทคนิคการวิเคราะห์ทางการตลาด) ที่ว่าด้วยเรื่องการเปรียบเทียบของจุดอ่อน จุดแข็ง โอกาส และอุปสรรคในการทำตลาด, การวิเคราะห์ตำแหน่งในการทำตลาด (STP คือ กลยุทธ์ในการเลือกกลุ่มเป้าหมาย ย่อมาจาก Segmentation การแบ่งส่วนการตลาด, Targeting กลุ่มเป้าหมายที่ได้จากการแบ่งกลุ่ม, และ Positioning การกำหนดตำแหน่งหรือจุดยืนของสินค้าต่อกลุ่มเป้าหมายที่กำหนด) การวิเคราะห์นั้นก็ขึ้นอยู่กับความเหมาะสม ว่าจะทำวิเคราะห์อะไรก่อนก็ได้ แต่สุดท้ายต้องได้ข้อสรุปว่าผลิตภัณฑ์ที่คิดขึ้นมาใหม่นั้นสมควรจะออกตลาดหรือไม่ จะต้องพัฒนาอะไรเพิ่มเติมอีก (เพื่อให้ผลิตภัณฑ์เกิดความสมบูรณ์ที่สุดเท่าที่จะทำได้ ซึ่งในความเป็นจริงส่วนใหญ่จะนำออกตลาดตั้งแต่มีความสมบูรณ์เพียงแค่ร้อยละ 70 ก็ผลิตออกมาก่อนแล้วไม่งั้นจะไม่มีอะไรกิน)

การพัฒนาผลิตภัณฑ์ Product Development 

การพัฒนาผลิตภัณฑ์ขั้นนี้จะเป็นการปรับปรุงผลิตภัณฑ์ขั้นสุดท้ายก่อนผลิตจริงในเชิงอุตสาหกรรม(หรือจะเป็นอุตส่าหากรรมก็ไม่รู้นะ) จะเป็นการปรับเปลี่ยนเล็กน้อยเพื่อให้เหมาะสมกับผู้ใช้งานเป็นหลักใหญ่ที่เหลือก็อาจจะเป็นเรื่องขั้นตอนในการผลิต ต้นทุนในการผลิต บรรจุภัณฑ์ การจัดส่ง การวางจำหน่าย ไปจนถึงราคาขายไปถึงผู้ใช้งาน ในขั้นตอนนี้จะมีความยุ่งยากสำหรับนักออกแบบพอสมควร อย่างที่เคยบอก ศาสตร์และศิลป์ ต้องใช้ในขั้นตอนนี้อย่างจริงจังกันเลย

การทดสอบทางการตลาด Test Marketing 

การทดสอบทางการตลาด เป็นการนำเอาผลิตภัณฑ์ที่พัฒนาขั้นสุดท้ายแล้ว นำไปให้ผู้ใช้ได้ทดลองใช้งานจริง โดยอาจจะมีการกำหนดกลุ่มผู้ใช้ ทำเลที่จะจัดจำหน่าย กลุ่มเป้าหมายที่คาดหวัง ช่วงเวลาในการทำตลาด(สินค้าบางอย่างอาจจะขึ้นกับฤดูกาล) เพื่อเก็บข้อมูลต่างๆโดยมีระยะเวลากำหนดอย่างชัดเจน เพื่อหาจุดเด่น จุดด้อย ในการปรับปรุงก่อนการวางตลาดจริง ในขั้นตอนนี้จะต้องนำข้อมูลที่ได้มาวางแผนอย่างละเอียด เพื่อให้การวางแผนการตลาดเป็นไปอย่างดี รวมไปถึงกลยุทธ์ในการทำตลาดต่างๆ

การต่อยอดเชิงพาณิชย์ Commercialisation

การต่อยอดเชิงพาณิชย์เป็นขั้นตอนในการวางจำหน่ายผลิตภัณฑ์จริง โดยการนำเอา SWOT มาวิเคราะห์ ข้อดี ข้อเสีย หรือจุดอ่อน จุดแข็ง รวมไปถึงโอกาส และอุปสรรค มาพิจารณาปรับปรุงวางแผนการตลาด กลยุทธ์ในการทำตลาด ในการวางจำหน่ายผลิตภัณฑ์จริง หลังจากนั้นต้องคอยสังเกตพฤติกรรมของผู้บริโภคหรือผู้ใช้ว่าเป็นไปตามที่ได้วางแผนไว้หรือไม่

การทบทวนความสามารถของตลาด Review of Marketing Performance 

การทบทวนความสามารถของตลาด หลังจากการวางจำหน่ายผลิตภัณฑ์แล้วซักระยะเวลาหนึ่งเราควรจะมีข้อมูลของผู้บริโภคหรือผู้ใช้ว่าเป็นมีความพึงพอใจต่อผลิตภัณฑ์อย่างไร เราควรจะนำเอาข้อมูลเหล่านี้มาทำการพิจารณาเพื่อไว้ใช้ในการปรับปรุงในส่วนต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นตัวผลิตภัณฑ์ หรือวิธีการในการทำตลาดต่างเพื่อเป็นการส่งเสริมให้เกิดยอดการจำหน่ายที่ดีขึ้นต่อไป

เป็นอย่างไรบ้างกับการพัฒนาผลิตภัณฑ์เพื่อให้เป็นนวัตกรรมค่อนข้างเยอะในรายละเอียดซึ่งพยายามคัดเอาแต่เนื้อๆมาให้อ่านกัน และค่อนข้างอัดแน่นมากเลย ต้องค่อยๆอ่าน ค่อยๆย่อยเอานะ ยังมีอีกเยอะจะทยอยเขียนออกมาเรื่อยๆ ตามสภาพเวลาที่จะอำนวยหวังว่าจะเป็นประโยชน์ให้กับท่านผู้อ่าน ขอให้ประสบผลสำเร็จกันถ้วนทั่ว